ျမန္မာတစ္မ်ိဳးသားလံုးအား နယ္ခ်ဲ႕၏ စစ္လက္နက္ အင္အားေအာက္တြင္ ရဲရဲ၀င့္၀င့္ အေျမာ္အျမင္ၾကီးစြာ ေျပာဆိုလုပ္ကိုင္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးမ်က္စိကို ဖြင့္ေပးခဲ့သူမွာ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ ျဖစ္သည္။ ေအာက္တိုဘာလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ ပ်ံလြန္ေတာ္မူခဲ့သည္ကိုေအာက္ေမ့ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ထိုေန႔ကို ဦးဥတၱမ ေန႔အျဖစ္ ႏွစ္စဥ္က်င္းပခဲ့သည္။
ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမကို ၁၈၇၉၊ ဒီဇင္ဘာလ(၂၇)ရက္တြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ရူပရပ္ အဖဦးျမ၊ အမိ ေဒၚေအာင္ေက်ာ္သူ တို႔မွ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ၁၆ ႏွစ္အရြယ္တြင္ မိဘမ်ားက ရွင္သာာမေဏ၀တ္ေပးသျဖင့္ ရွင္ဥတၱမ ဟုတြင္သည္။ နက္နဲေသာ ပိ႗ကတ္စာေပကို ပခုကၠဴျမိဳ႕ေရစၾကိဳတိုက္တြင္လည္းေကာင္း၊ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ကာလကတၱားၿမိဳ႕တြင္လည္းေကာင္း ဆည္းပူးေလ့လာခဲ့သည္။ အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ရွိခိုက္ အမ်ိဳးသားေကာလိပ္တစ္ခု တြင္ ပါဠိႏွင့္ ဗုဒဘာသာစာေပဆိုင္ရာ ဧည့္ပါေမာကၡအျဖစ္၀င္ေရာက္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ အိႏၵိယတြင္ ဟိႏၵဴမဟာဆပ္ဗာ အသင္းၾကီး၏ ဥကၠဠအျဖစ္ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခံခဲ့ရသည္။
အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ ၈ ႏွစ္ၾကာမွ်ေနခဲ့ျပီးေနာက္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံသို႔ ပညာသင္သြားေလသည္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံတြင္ သင္ၾကားေနစဥ္ရုရွား-ဂ်ပန္စစ္ပြဲ (၁၉၀၄-၀၅) တြင္ ဂ်ပန္က၎၏ အင္အားၾကီးမားေသာ ျပိဳင္ဘက္ရုရွားကို အႏိုင္ရလိုက္သည္ကို ေတြ႔ရျပီး အာရွတိုက္သား ဂ်ပန္ကို အထင္ၾကီးသြားခဲ့သည္။ ထိုသို႔ ဂ်ပန္စစ္ႏိုင္သည္ကို ႏိုင္ငံေရးမ်က္စိျဖင့္ ၾကည့္တတ္ေသာ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမသည္ ျမန္မာအမ်ိဳးသားလံုးအားလံုး ႏိုင္ငံေရး မ်က္စိဖြင့္ေပးရန္ ဆႏၵျပင္းျပေနခဲ့သည္။
ထိုအခ်ိန္က အာရွသားတို႔အတြက္ ဂ်ပန္သည္ ဂုဏ္ယူစရာျဖစ္သည္ဟု ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမက ယံုၾကည္ သည္ႏွင့္ အညီ ၁၉၀၇ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္မွ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံသို႔ထြက္ခြာခဲ့သည္။ ဂ်ပန္တြင္ ၂ ႏွစ္ၾကာ ပညာသင္ၾကားခဲ့ျပီး ၁၉၀၉ တြင္ ဂ်ပန္တြင္ တရုတ္ျပည္ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေနေသာ ေဒါက္တာဆြန္ယက္ဆင္က ဆရာေတာ္ကို ေလးစားခဲ့ၿပီး တရုတ္ျပည္သို႔ သူႏွင့္အတူလိုက္ခဲ့ရန္ ပင့္ခဲ့၍ တရုတ္ျပည္သို႔ ေလ့လာေရးသြားခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္ကတည္းက ဦးဥတၱမသည္ အာရွအင္အားၾကီးႏိုင္ငံမ်ား၏ အေရးပါမႈကို ေလ့လာသိရွိ သတိျပဳႏိုင္ခဲ့သည္။
၁၉၀၆ ေမလတြင္ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ေသာ ၀ိုင္အမ္ဘီေအ ေခၚ ဗုဒၵကလ်ာဏယု၀အသင္း၏ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ား အရွိန္အဟုန္ရရန္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမက ၀င္ေရာက္အားေပးကူညီခဲ့သည္ထိုစဥ္အခါက သူရိယသတင္းစာမွာ ဆရာေတာ္၏ ႏိုင္ငံေရးေဆာင္ရြက္ပံုမ်ားကို အထူးေဇာင္းေပးေသာ သတင္းစာၾကီး ျဖစ္ခဲ့သည္။
…ဒီတိုင္းျပည္ သူတစ္ပါးလက္ေအာက္ခံ ကၽြန္ႏိုင္ငံျဖစ္ေနရင္ ဒီတိုင္းျပည္က လူမ်ိဳးဟာလည္း ကၽြန္လူမ်ိဳး၊ ဒီလူမ်ိဳးကိုးကြယ္တဲ့ဘာသာကလည္း ကၽြန္ဘာသာ၊ ကၽြန္သာသနာျဖစ္မယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ဘာသာ၊ ကၽြန္သာသနာ အျဖစ္က လြတ္ေအာင္ သံဃာေတာ္မ်ားေက်ာင္းတြင္ က်ိန္း၊ အိပ္ မေနပဲ သံဃာ့သမဂၢ မ်ား ဖြဲ႔ျပီး ဒီတိုင္းျပည္ ဒီလူမ်ိဳး လြတ္လပ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္သင့္ၾကတယ္…. ဟု ႏႈိးေဆာ္ေဟာၾကားခဲ့သည္။
ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ၏ အျမင္က်ယ္ျပန္႔မႈႏွင့္ ညဏ္ၾကီးမႈေၾကာင့္ ၁၉၂၀ ဇူလိုင္လ တြင္ သံဃာသမဂၢ အဖြဲ႔ေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္မွကိုယ္စားလွယ္မ်ား အစည္းအေ၀းကို ရန္ကုန္ျမိဳ႕တြင္ က်င္းပႏိုင္ခဲ့သည္။
၁၉၁၂ တြင္ ဦးဥတၱမသည္ ဂ်ပန္ျပည္သို႔ ေပးပို႔ေသာ စာသံုးေစာင္အနက္ ေမ ၂၁ ရက္ ေေန႔စြဲပါ စာတစ္ေစာင္တြင္…. ဂ်ပန္ကၽြန္းတြင္ မိန္းကေလးျဖစ္ေစ၊ ေယာက္်ားေလးျဖစ္ေစ ၆ ႏွစ္ေစ့၍ Primary School (မူလတန္းစာသင္ေက်ာင္း) မွာ သင္လွ်င္ ထိုလူကေလး၊ မိန္းကေလးတို႕သည္ ညကို ၁၀ နာရီ အိပ္၍ မနက္ ၅ နာရီကို အိပ္ယာထရမည္..ဟူ၍ အစိုးရမင္းမ်ားကပင္ ဥပေဒ ျပဳ၍ထားသည္။ ဦးဠင္းတို႔ ျမန္မာလူမိ်ဳးတို႔ကား အအိပ္၊ အေန၊ အစား၊ အေသာက္အေနအထိုင္ အစစအရာရာ တို႔တြင္ စည္းကမ္းနည္းလမ္း မရွိသည့္ အတြက္ေၾကာင့္ ပ်က္စီးျခင္းမူလျဖစ္ဟန္ရွိေၾကာင္း… ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔ကို ကမၻာ့အျမင္က်ယ္ေစရန္ မီးေမာင္းထိုးျပခဲ့သည္။
ဦးဥတၱမသည္ သူ၏ ဂ်ပန္ျပည္အေၾကာင္း စာအုပ္တြင္ … ငါတို႔ႏိုင္ငံ၊ ငါတို႔ ျမန္မာလူမ်ိဳးၾကီးပြားမွသာလွ်င္ ငါတို႔ ကိုးကြယ္ေသာ ရွင္ေတာ္ဘုရား၏ သာသနာေတာ္သည္လည္း ၾကီးပြားေက်ာ္ေဇာ၍ ကမၻာေပၚတြင္ ေပၚလြင္ ထြန္းေတာက္လာလိမ့္မည္ဟု အထင္ရွိ၍၊ ဂ်ပန္လူမ်ိဴးတို႔၏ လံုးလ၊ ၀ိရိယ၊ စည္းကမ္း၊ နည္းလမ္း၊ ထံုးစံဘာသာ အယူ၀ါဒ၊ အစားအေသာက္၊ အေနအထိုင္၊ အသြားအလာ၊ အေျပာအဆို၊ ယဥ္ေက်းျခင္းတို႔ကို နည္းခံရေအာင္ အႀကံျဖင့္ ၁၉၀၇ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ပန္ကၽြန္းၾကီးသို႔ သြားေၾကာင္း … ေဖာ္ျပထားသည္။
ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ၏ ကမၻာ့အျမင္က်ယ္မႈသည္ ဗုဒၵသာသနာထြန္းေျပာင္ေရးကို သာမက ျမန္မာ အမ်ိဳးသားလံုး အတြက္ ႏိုင္ငံေရး အသိညဏ္ႏိုးၾကားမႈကိုပါ ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ ၂၀၀၇ႏွစ္ စက္တင္ဘာ သံဃာ့ လႈပ္ရွားမႈ ကို ဦးေဆာင္ရာတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ သံဃာ့တပ္ေပါင္းစု၏ ဦးေဆာင္ ဆရာေတာ္တစ္ပါးျဖစ္ေသာ အရွင္ဦးကၠုသာရိယက ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ၏ ျမန္မာ တစ္မ်ိဳးသားလံုး အေပၚထား တဲ့ ေမတၱာ၊ ေစတနာႏွင့္စြမ္းေဆာင္ရည္ဟာ အလြန္ေလးစားေလာက္ပါတယ္။ နယ္ခ်ဲ႕စစ္အာဏာရွင္ လက္ေအာက္ ျမန္မာတစ္မ်ိဳးသားလံုးေၾကာက္ရြ႔ံ႕ထိတ္လန္႔ေနခ်ိန္မွာ ဆရာေတာ္ဟာ ႏိုင္ငံတကာ လွည့္လည္ျပီး သူရရွိလာတဲ့ အသိတရားေတြကို လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ ရဲရဲ၀င့္၀င့္ တင္ျပေျပာဆိုခဲ့သူျဖစ္သည္။ ဒါေၾကာင့္
ျမန္မာတစ္မ်ိဳးသားလံုး ႏိုင္ငံေရး အသိတရားႏိုးၾကားလာခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ဦးဥတၱမ ႏိုင္ငံေရးမ်ိဳးေစ့ခ်ေပးခဲ့ေသာ အဟုန္ေၾကာင့္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ားသပိတ္စတင္ေမွာက္ၾကသည္။ ထိုသို႔ ျမန္မာျပည္သူမ်ား မေက်မနပ္ျဖစ္ေနၾကေသာ္လည္း မိမိတို႔၏ ဆႏၵကို ဖြင့္ဟ ထုတ္ျပျခင္းမျပဳ၀ံ့ျဖစ္ေနခ်ိန္တြင္ ဆရာေတာ္က ဘုရင္ခံ ကရက္ေဒါက္ထံ စာတစ္ေစာင္ေရးပို႔လိုက္ၾကသည္။ ထိုစာမွာ….. ဆာရယ္ဂ်ီနယ္ ကရက္ေဒါက္ မင္း- ျမန္မာျပည္က ထြက္သြား.. (Craddock , Get out ) ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ႏွင္စာကို သူရိယသတင္းစာက ထည့္သြင္းေဖာ္ျပခဲ့ရာ တစ္တိုင္းျပည္လံုး မ်က္လံုးျပဴးအံ့အားသင့္ခဲ့ၾကရသည္။
ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ သတင္းသံုးခဲ့ေသာ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ နဂိုယာျမိဳ႕ရွိ အိမ္ကို သြားေရာက္လည္ပတ္ခဲ့ေသာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ရဟန္းေတာ္မ်ားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၏ အတြင္းေရးမႈး ဆရာေတာ္ ျဖစ္ေသာ အရွင္ေသာပါက ဦးဇင္းအေနနဲ႔ အမွတ္တမဲ့ ေရာက္ခဲ့တာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီျပတိုက္အိမ္ၾကီးကို ေတြ႔လိုက္ရတဲ့အခိုက္မွာ.. ဘုရင္ခံ ကရက္ေဒါက္ ထြက္သြား (Craddock Get out) ဆိုတဲ့ေမာင္းထုတ္လိုက္တဲ့အသံၾကီးကို ျပန္ၾကားေယာင မိတယ္။ဒီတစ္မ်ိဳးသားလံုး ေၾကာက္ရြံ႕ေနရတဲ့ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ကို ေမာင္းထုတ္ရဲတဲ့ ဆရာေတာ္ရဲ႕ ရဲရင့္ျုပတ္သားလွ တဲ့ မိန္႔ၾကားသံဟာ ျမန္မာတစ္မ်ိဳးသားလံုး ေၾကာက္ရြံ႕မႈေၾကာင့္ ငုပ္လွ်ိဳးေနတဲ့စိတ္ကို ႏိုးထေစခဲ့သည္။ အေၾကာက္တရားဆိုတဲ့ အေမွာင္ထုၾကားမွာ မေၾကာက္တရား ဆိုတဲ့ အလင္းေရာင္ကို ေဆာင္ၾကဥ္းႏိုင္ခဲ့တယ္ …ဟု မိန္႔ပါသည္။ ဤစာေၾကာင့္ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားအတြင္းတြင္ မီးခဲျပာဖံုးျဖစ္ေနသည့္ လြတ္လပ္ေရးစိတ္၊ အမ်ိဳးသားစိတ္ဓါတ္ကို တပ္လွန္ႏႈိးေဆာ္ေပးလိုက္သလို ျဖစ္သြားသလို ဇာတိေသြး၊ ဇာတိမာန္လည္း တတ္ၾကြ လာသည္။
ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမသည္ ၁၉၂၁ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ဖ်ာပံုခရိုင္ ေဒးဒရဲျမိဳ႕နယ္ ဆူးကလပ္ ေက်းတရြာတြင္ လိပ္အခြံခြာ ရမည္… ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ တရားေဟာေျပာမႈေၾကာင့္ မတ္လ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ အစိုးရအၾကည္ညိဳပ်က္ေအာင္ တရားေဟာသည္ဟုဆိုကာရာဇသတ္ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၂၄ (က) အရ ေက်ာင္းကုန္း ျမိဳ႕နယ္တြင္ ဖမ္းခဲ့သည္။ ဆရာေတာ္သည္ ျမန္မာျပည္တြင္ ႏိုင္ငံေရးျဖင့္ ပထမဆံုး အျပစ္ေပး ခံရေသာသူ ျဖစ္သည္။
ထိုသို႔ျမန္မာျပည္သူအားလံုးအတြက္ ကိုယ္က်ိဳးစြန္႔ကာ ႏိုင္ငံေရး မ်က္စိဖြင့္ေပးခဲ့သူျဖစ္သည္။ ၁၉၂၄ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ျမိဳ႕လံုးကၽြတ္အစည္းအေ၀းၾကီးေခၚ၍ အစိုးရလုပ္တာမေကာင္းလွ်င္ မေကာင္းဟု ေ၀ဖန္ခြင့္ဟာ လူ႔အခြင့္အေရးပဲ၊ ဒီအခြင့္အေရးဟာ ငါတို႔မွာရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ငံု႔မခံနဲ႔… စေသာ အစိုးရ ဆန္႔က်င္ေရး၊ ဒီမိုကေရစီေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးတရား ကို ေဟာပါေတာ့သည္။
ဤသို႔ေဟာေျပာျပီး ၇ ရက္အတြင္းမွာပင္ ဆရာေတာကို အစိုးရကို ဆန္႔က်င္ျပီး အၾကည္ညိဳပ်က္ျပားေအာင္ လႈံ႕ေဆာ္သည္ဟုဆိုကာ ရန္ကုန္တြင္ ဖမ္းဆီးခဲ့သည္။ ဆရာေတာ္သည္ အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္ သံုးႏွစ္ ဒုတိယအၾကိမ္ အျပစ္ေပးခံခဲ့ရရွာသည္။
ဦးဥတၱမသည္ ၁၉၂၇ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ ၃ႏွစ္အက်ဥ္းက်ခံဘ၀မွ လြတ္ေျမာက္လာျပီးမတ္လ ၂၀ တြင္ ပဲခူးျမိဳ႕တြင္ က်င္းပေသာ သံဃာေတာ္မ်ားၾသ၀ါဒခံ ဦးစိုးသိ္မ္းၾကီးမႈးေသာ ျမန္မာအသင္းခ်ဳပ္ၾကီး(ဂ်ီစီဘီေအ)၏ ၁၄ ၾကိမ္ေျမာက္ အစည္းအေ၀းသို႔ တတ္ေရာက္ျပီးသကၤန္းရံုကိုလွပ္ျပီးလွ်င္ ေထာင္၀တ္ေထာင္စားျဖင့္ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားခဲ့သည္။
ဦးစိုးသိမ္းက ပရိသတ္မ်ားျမင္ရဲ႕လား.. မ်က္ရည္က်ရံုႏွင့္ အိမ္ျပန္သြားေရာ့လား။အမ်ားၾကီးအေရးၾကီးသည္။ ယခု မ်က္ရည္က်ျခင္းဟာ အမ်ိဳးသားေရးအတြက္ မ်က္ရည္က်ျခင္းျဖစ္သည္။ သာသနာေတာ္ေၾကာင့္ မ်က္ရည္ က် ျခင္းျဖစ္သည္။ ဘုရားရွင္ခြင့္ျပဳေသာသကၤန္းကို ခၽြတ္၍ အာဏာတန္ခိုးျဖင့္ ဦးဥတၱမကို ညွင္းပမ္း ႏွိပ္စက္ သည္။ ယေန႔ ယခု အခ်ိန္ကစ၍ မိမိအသက္ကို မငဲ့ဘဲ ေဆာင္ရြက္ရမည္….. ဟု ငို၍ေျပာေလသည္ဟု စစ္ကိုင္းဟန္တင္၏ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္မွတ္တမ္း ၃ တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
ဆရာေတာ္ဦးကၠုႆရိယက ဆရာေတာ ဦးဥတၱမဟာ ေလာကီ၊ ေလာကုတၱရာ ႏွစ္ျဖာကို သူရရွိထားတဲ့ ေလာကအျမင္၊ ေခတ္အျမင္နဲ႔ေပါင္းစပ္ျပီး ႏိုင္ငံသားအားလံုး၏ အက်ိဳးကိုေရွးရႈျပီး လမ္းညႊန္ ေဖာ္ေဆာင္ ႏိုင္ခဲ့သည္။ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းတစ္ေယာက္ဟာ အျမင္က်ယ္ရမယ္။ တာ၀န္ယူရဲရမယ္။ ေခတ္ကာလကို လႊမ္းျခံဳျမင္ရမယ္၊ က်ဥ္းေျမာင္းတဲ့အစြဲေတြကို ဖယ္ျပီး လက္ေအာက္ငယ္သားအေပၚ အျမင္ေတြ က်ယ္ေစဖို႔၊ အသိတရားေတြ ၾကြယ္ေစဖို႔လုပ္ႏိုင္ရမယ္။ ယခုဆို သာသနာဟာ စစ္အာဏာ စက္ေအာက္ေရာက္ေနျပီ။ ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၵရဲ႕ဓမၼစက္ေအာက္ျပန္ေရာက္ဖို႔ ဦးဥတၱမကို ရဲ၀င့္ျပီး အျမင္က်ယ္တဲ့ သံဃာေတာ္ေတြ အမ်ားၾကီး လိုအပ္ဖို႔ မိန္းၾကားပါတယ္။
ထိုကဲ့သို႔ အဓၵမွႈကို ရဲရဲ၀င့္၀င့္ေတာ္လွန္ျပီး အမ်ိဳးဘာသာ၊ သာသနာ လူမ်ိဳးတို႔အတြက္ စြမ္းစြမ္းတမံ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ ေက်းဇူးရွင္ အာဇာနည္ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမအား ေနာင္လာေနာင္သားအားလံုး အျမဲတေစ သတိရ အားက်ဂုဏ္ယူက်ေစရန္အတြက္ စစ္ေတြျမိဳ႕ရွိ အမႈထမ္းေပါင္းစံု သမဂ အဖြဲ႔မွ ဦးစီးကာ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ဆရာေတာ္အားဂုဏ္ျပဳသည့္ အခမ္းအနာတစ္ရပ္ကို ပလိပ္သမဂ အေဆာက္အဦးတြင္ က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း စက္တင္ဘာ ၉ ရက္ေန႔ေရာက္တိုင္း ဦးဥတၱမ ေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ကာ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ အနစ္နာခံျပီး ႏိုင္ငံေရး အသိအျမင္ႏိုးၾကားလာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ ေပးခဲ့ေသာ ေက်းဇူးကိုဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ၾကည္ညိဳသူမ်ားက က်င္းပၾကသည္။
ဘေလာ့ခ္ဂါ ဒီမိုေဝယံ၊ အလင္းဆက္ ႏွင့္ ခမိခဆဲ
၉ . ၈ . ၂၀၀၉
ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမကို ၁၈၇၉၊ ဒီဇင္ဘာလ(၂၇)ရက္တြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ရူပရပ္ အဖဦးျမ၊ အမိ ေဒၚေအာင္ေက်ာ္သူ တို႔မွ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ၁၆ ႏွစ္အရြယ္တြင္ မိဘမ်ားက ရွင္သာာမေဏ၀တ္ေပးသျဖင့္ ရွင္ဥတၱမ ဟုတြင္သည္။ နက္နဲေသာ ပိ႗ကတ္စာေပကို ပခုကၠဴျမိဳ႕ေရစၾကိဳတိုက္တြင္လည္းေကာင္း၊ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ကာလကတၱားၿမိဳ႕တြင္လည္းေကာင္း ဆည္းပူးေလ့လာခဲ့သည္။ အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ရွိခိုက္ အမ်ိဳးသားေကာလိပ္တစ္ခု တြင္ ပါဠိႏွင့္ ဗုဒဘာသာစာေပဆိုင္ရာ ဧည့္ပါေမာကၡအျဖစ္၀င္ေရာက္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ အိႏၵိယတြင္ ဟိႏၵဴမဟာဆပ္ဗာ အသင္းၾကီး၏ ဥကၠဠအျဖစ္ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခံခဲ့ရသည္။
အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ ၈ ႏွစ္ၾကာမွ်ေနခဲ့ျပီးေနာက္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံသို႔ ပညာသင္သြားေလသည္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံတြင္ သင္ၾကားေနစဥ္ရုရွား-ဂ်ပန္စစ္ပြဲ (၁၉၀၄-၀၅) တြင္ ဂ်ပန္က၎၏ အင္အားၾကီးမားေသာ ျပိဳင္ဘက္ရုရွားကို အႏိုင္ရလိုက္သည္ကို ေတြ႔ရျပီး အာရွတိုက္သား ဂ်ပန္ကို အထင္ၾကီးသြားခဲ့သည္။ ထိုသို႔ ဂ်ပန္စစ္ႏိုင္သည္ကို ႏိုင္ငံေရးမ်က္စိျဖင့္ ၾကည့္တတ္ေသာ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမသည္ ျမန္မာအမ်ိဳးသားလံုးအားလံုး ႏိုင္ငံေရး မ်က္စိဖြင့္ေပးရန္ ဆႏၵျပင္းျပေနခဲ့သည္။
ထိုအခ်ိန္က အာရွသားတို႔အတြက္ ဂ်ပန္သည္ ဂုဏ္ယူစရာျဖစ္သည္ဟု ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမက ယံုၾကည္ သည္ႏွင့္ အညီ ၁၉၀၇ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္မွ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံသို႔ထြက္ခြာခဲ့သည္။ ဂ်ပန္တြင္ ၂ ႏွစ္ၾကာ ပညာသင္ၾကားခဲ့ျပီး ၁၉၀၉ တြင္ ဂ်ပန္တြင္ တရုတ္ျပည္ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေနေသာ ေဒါက္တာဆြန္ယက္ဆင္က ဆရာေတာ္ကို ေလးစားခဲ့ၿပီး တရုတ္ျပည္သို႔ သူႏွင့္အတူလိုက္ခဲ့ရန္ ပင့္ခဲ့၍ တရုတ္ျပည္သို႔ ေလ့လာေရးသြားခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္ကတည္းက ဦးဥတၱမသည္ အာရွအင္အားၾကီးႏိုင္ငံမ်ား၏ အေရးပါမႈကို ေလ့လာသိရွိ သတိျပဳႏိုင္ခဲ့သည္။
၁၉၀၆ ေမလတြင္ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ေသာ ၀ိုင္အမ္ဘီေအ ေခၚ ဗုဒၵကလ်ာဏယု၀အသင္း၏ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ား အရွိန္အဟုန္ရရန္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမက ၀င္ေရာက္အားေပးကူညီခဲ့သည္ထိုစဥ္အခါက သူရိယသတင္းစာမွာ ဆရာေတာ္၏ ႏိုင္ငံေရးေဆာင္ရြက္ပံုမ်ားကို အထူးေဇာင္းေပးေသာ သတင္းစာၾကီး ျဖစ္ခဲ့သည္။
…ဒီတိုင္းျပည္ သူတစ္ပါးလက္ေအာက္ခံ ကၽြန္ႏိုင္ငံျဖစ္ေနရင္ ဒီတိုင္းျပည္က လူမ်ိဳးဟာလည္း ကၽြန္လူမ်ိဳး၊ ဒီလူမ်ိဳးကိုးကြယ္တဲ့ဘာသာကလည္း ကၽြန္ဘာသာ၊ ကၽြန္သာသနာျဖစ္မယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ဘာသာ၊ ကၽြန္သာသနာ အျဖစ္က လြတ္ေအာင္ သံဃာေတာ္မ်ားေက်ာင္းတြင္ က်ိန္း၊ အိပ္ မေနပဲ သံဃာ့သမဂၢ မ်ား ဖြဲ႔ျပီး ဒီတိုင္းျပည္ ဒီလူမ်ိဳး လြတ္လပ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္သင့္ၾကတယ္…. ဟု ႏႈိးေဆာ္ေဟာၾကားခဲ့သည္။
ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ၏ အျမင္က်ယ္ျပန္႔မႈႏွင့္ ညဏ္ၾကီးမႈေၾကာင့္ ၁၉၂၀ ဇူလိုင္လ တြင္ သံဃာသမဂၢ အဖြဲ႔ေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္မွကိုယ္စားလွယ္မ်ား အစည္းအေ၀းကို ရန္ကုန္ျမိဳ႕တြင္ က်င္းပႏိုင္ခဲ့သည္။
၁၉၁၂ တြင္ ဦးဥတၱမသည္ ဂ်ပန္ျပည္သို႔ ေပးပို႔ေသာ စာသံုးေစာင္အနက္ ေမ ၂၁ ရက္ ေေန႔စြဲပါ စာတစ္ေစာင္တြင္…. ဂ်ပန္ကၽြန္းတြင္ မိန္းကေလးျဖစ္ေစ၊ ေယာက္်ားေလးျဖစ္ေစ ၆ ႏွစ္ေစ့၍ Primary School (မူလတန္းစာသင္ေက်ာင္း) မွာ သင္လွ်င္ ထိုလူကေလး၊ မိန္းကေလးတို႕သည္ ညကို ၁၀ နာရီ အိပ္၍ မနက္ ၅ နာရီကို အိပ္ယာထရမည္..ဟူ၍ အစိုးရမင္းမ်ားကပင္ ဥပေဒ ျပဳ၍ထားသည္။ ဦးဠင္းတို႔ ျမန္မာလူမိ်ဳးတို႔ကား အအိပ္၊ အေန၊ အစား၊ အေသာက္အေနအထိုင္ အစစအရာရာ တို႔တြင္ စည္းကမ္းနည္းလမ္း မရွိသည့္ အတြက္ေၾကာင့္ ပ်က္စီးျခင္းမူလျဖစ္ဟန္ရွိေၾကာင္း… ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔ကို ကမၻာ့အျမင္က်ယ္ေစရန္ မီးေမာင္းထိုးျပခဲ့သည္။
ဦးဥတၱမသည္ သူ၏ ဂ်ပန္ျပည္အေၾကာင္း စာအုပ္တြင္ … ငါတို႔ႏိုင္ငံ၊ ငါတို႔ ျမန္မာလူမ်ိဳးၾကီးပြားမွသာလွ်င္ ငါတို႔ ကိုးကြယ္ေသာ ရွင္ေတာ္ဘုရား၏ သာသနာေတာ္သည္လည္း ၾကီးပြားေက်ာ္ေဇာ၍ ကမၻာေပၚတြင္ ေပၚလြင္ ထြန္းေတာက္လာလိမ့္မည္ဟု အထင္ရွိ၍၊ ဂ်ပန္လူမ်ိဴးတို႔၏ လံုးလ၊ ၀ိရိယ၊ စည္းကမ္း၊ နည္းလမ္း၊ ထံုးစံဘာသာ အယူ၀ါဒ၊ အစားအေသာက္၊ အေနအထိုင္၊ အသြားအလာ၊ အေျပာအဆို၊ ယဥ္ေက်းျခင္းတို႔ကို နည္းခံရေအာင္ အႀကံျဖင့္ ၁၉၀၇ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ပန္ကၽြန္းၾကီးသို႔ သြားေၾကာင္း … ေဖာ္ျပထားသည္။
ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ၏ ကမၻာ့အျမင္က်ယ္မႈသည္ ဗုဒၵသာသနာထြန္းေျပာင္ေရးကို သာမက ျမန္မာ အမ်ိဳးသားလံုး အတြက္ ႏိုင္ငံေရး အသိညဏ္ႏိုးၾကားမႈကိုပါ ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ ၂၀၀၇ႏွစ္ စက္တင္ဘာ သံဃာ့ လႈပ္ရွားမႈ ကို ဦးေဆာင္ရာတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ သံဃာ့တပ္ေပါင္းစု၏ ဦးေဆာင္ ဆရာေတာ္တစ္ပါးျဖစ္ေသာ အရွင္ဦးကၠုသာရိယက ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ၏ ျမန္မာ တစ္မ်ိဳးသားလံုး အေပၚထား တဲ့ ေမတၱာ၊ ေစတနာႏွင့္စြမ္းေဆာင္ရည္ဟာ အလြန္ေလးစားေလာက္ပါတယ္။ နယ္ခ်ဲ႕စစ္အာဏာရွင္ လက္ေအာက္ ျမန္မာတစ္မ်ိဳးသားလံုးေၾကာက္ရြ႔ံ႕ထိတ္လန္႔ေနခ်ိန္မွာ ဆရာေတာ္ဟာ ႏိုင္ငံတကာ လွည့္လည္ျပီး သူရရွိလာတဲ့ အသိတရားေတြကို လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ ရဲရဲ၀င့္၀င့္ တင္ျပေျပာဆိုခဲ့သူျဖစ္သည္။ ဒါေၾကာင့္
ျမန္မာတစ္မ်ိဳးသားလံုး ႏိုင္ငံေရး အသိတရားႏိုးၾကားလာခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ဦးဥတၱမ ႏိုင္ငံေရးမ်ိဳးေစ့ခ်ေပးခဲ့ေသာ အဟုန္ေၾကာင့္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ားသပိတ္စတင္ေမွာက္ၾကသည္။ ထိုသို႔ ျမန္မာျပည္သူမ်ား မေက်မနပ္ျဖစ္ေနၾကေသာ္လည္း မိမိတို႔၏ ဆႏၵကို ဖြင့္ဟ ထုတ္ျပျခင္းမျပဳ၀ံ့ျဖစ္ေနခ်ိန္တြင္ ဆရာေတာ္က ဘုရင္ခံ ကရက္ေဒါက္ထံ စာတစ္ေစာင္ေရးပို႔လိုက္ၾကသည္။ ထိုစာမွာ….. ဆာရယ္ဂ်ီနယ္ ကရက္ေဒါက္ မင္း- ျမန္မာျပည္က ထြက္သြား.. (Craddock , Get out ) ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ႏွင္စာကို သူရိယသတင္းစာက ထည့္သြင္းေဖာ္ျပခဲ့ရာ တစ္တိုင္းျပည္လံုး မ်က္လံုးျပဴးအံ့အားသင့္ခဲ့ၾကရသည္။
ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ သတင္းသံုးခဲ့ေသာ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ နဂိုယာျမိဳ႕ရွိ အိမ္ကို သြားေရာက္လည္ပတ္ခဲ့ေသာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ရဟန္းေတာ္မ်ားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၏ အတြင္းေရးမႈး ဆရာေတာ္ ျဖစ္ေသာ အရွင္ေသာပါက ဦးဇင္းအေနနဲ႔ အမွတ္တမဲ့ ေရာက္ခဲ့တာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီျပတိုက္အိမ္ၾကီးကို ေတြ႔လိုက္ရတဲ့အခိုက္မွာ.. ဘုရင္ခံ ကရက္ေဒါက္ ထြက္သြား (Craddock Get out) ဆိုတဲ့ေမာင္းထုတ္လိုက္တဲ့အသံၾကီးကို ျပန္ၾကားေယာင မိတယ္။ဒီတစ္မ်ိဳးသားလံုး ေၾကာက္ရြံ႕ေနရတဲ့ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ကို ေမာင္းထုတ္ရဲတဲ့ ဆရာေတာ္ရဲ႕ ရဲရင့္ျုပတ္သားလွ တဲ့ မိန္႔ၾကားသံဟာ ျမန္မာတစ္မ်ိဳးသားလံုး ေၾကာက္ရြံ႕မႈေၾကာင့္ ငုပ္လွ်ိဳးေနတဲ့စိတ္ကို ႏိုးထေစခဲ့သည္။ အေၾကာက္တရားဆိုတဲ့ အေမွာင္ထုၾကားမွာ မေၾကာက္တရား ဆိုတဲ့ အလင္းေရာင္ကို ေဆာင္ၾကဥ္းႏိုင္ခဲ့တယ္ …ဟု မိန္႔ပါသည္။ ဤစာေၾကာင့္ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားအတြင္းတြင္ မီးခဲျပာဖံုးျဖစ္ေနသည့္ လြတ္လပ္ေရးစိတ္၊ အမ်ိဳးသားစိတ္ဓါတ္ကို တပ္လွန္ႏႈိးေဆာ္ေပးလိုက္သလို ျဖစ္သြားသလို ဇာတိေသြး၊ ဇာတိမာန္လည္း တတ္ၾကြ လာသည္။
ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမသည္ ၁၉၂၁ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ဖ်ာပံုခရိုင္ ေဒးဒရဲျမိဳ႕နယ္ ဆူးကလပ္ ေက်းတရြာတြင္ လိပ္အခြံခြာ ရမည္… ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ တရားေဟာေျပာမႈေၾကာင့္ မတ္လ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ အစိုးရအၾကည္ညိဳပ်က္ေအာင္ တရားေဟာသည္ဟုဆိုကာရာဇသတ္ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၂၄ (က) အရ ေက်ာင္းကုန္း ျမိဳ႕နယ္တြင္ ဖမ္းခဲ့သည္။ ဆရာေတာ္သည္ ျမန္မာျပည္တြင္ ႏိုင္ငံေရးျဖင့္ ပထမဆံုး အျပစ္ေပး ခံရေသာသူ ျဖစ္သည္။
ထိုသို႔ျမန္မာျပည္သူအားလံုးအတြက္ ကိုယ္က်ိဳးစြန္႔ကာ ႏိုင္ငံေရး မ်က္စိဖြင့္ေပးခဲ့သူျဖစ္သည္။ ၁၉၂၄ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ျမိဳ႕လံုးကၽြတ္အစည္းအေ၀းၾကီးေခၚ၍ အစိုးရလုပ္တာမေကာင္းလွ်င္ မေကာင္းဟု ေ၀ဖန္ခြင့္ဟာ လူ႔အခြင့္အေရးပဲ၊ ဒီအခြင့္အေရးဟာ ငါတို႔မွာရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ငံု႔မခံနဲ႔… စေသာ အစိုးရ ဆန္႔က်င္ေရး၊ ဒီမိုကေရစီေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးတရား ကို ေဟာပါေတာ့သည္။
ဤသို႔ေဟာေျပာျပီး ၇ ရက္အတြင္းမွာပင္ ဆရာေတာကို အစိုးရကို ဆန္႔က်င္ျပီး အၾကည္ညိဳပ်က္ျပားေအာင္ လႈံ႕ေဆာ္သည္ဟုဆိုကာ ရန္ကုန္တြင္ ဖမ္းဆီးခဲ့သည္။ ဆရာေတာ္သည္ အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္ သံုးႏွစ္ ဒုတိယအၾကိမ္ အျပစ္ေပးခံခဲ့ရရွာသည္။
ဦးဥတၱမသည္ ၁၉၂၇ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ ၃ႏွစ္အက်ဥ္းက်ခံဘ၀မွ လြတ္ေျမာက္လာျပီးမတ္လ ၂၀ တြင္ ပဲခူးျမိဳ႕တြင္ က်င္းပေသာ သံဃာေတာ္မ်ားၾသ၀ါဒခံ ဦးစိုးသိ္မ္းၾကီးမႈးေသာ ျမန္မာအသင္းခ်ဳပ္ၾကီး(ဂ်ီစီဘီေအ)၏ ၁၄ ၾကိမ္ေျမာက္ အစည္းအေ၀းသို႔ တတ္ေရာက္ျပီးသကၤန္းရံုကိုလွပ္ျပီးလွ်င္ ေထာင္၀တ္ေထာင္စားျဖင့္ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားခဲ့သည္။
ဦးစိုးသိမ္းက ပရိသတ္မ်ားျမင္ရဲ႕လား.. မ်က္ရည္က်ရံုႏွင့္ အိမ္ျပန္သြားေရာ့လား။အမ်ားၾကီးအေရးၾကီးသည္။ ယခု မ်က္ရည္က်ျခင္းဟာ အမ်ိဳးသားေရးအတြက္ မ်က္ရည္က်ျခင္းျဖစ္သည္။ သာသနာေတာ္ေၾကာင့္ မ်က္ရည္ က် ျခင္းျဖစ္သည္။ ဘုရားရွင္ခြင့္ျပဳေသာသကၤန္းကို ခၽြတ္၍ အာဏာတန္ခိုးျဖင့္ ဦးဥတၱမကို ညွင္းပမ္း ႏွိပ္စက္ သည္။ ယေန႔ ယခု အခ်ိန္ကစ၍ မိမိအသက္ကို မငဲ့ဘဲ ေဆာင္ရြက္ရမည္….. ဟု ငို၍ေျပာေလသည္ဟု စစ္ကိုင္းဟန္တင္၏ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္မွတ္တမ္း ၃ တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
ဆရာေတာ္ဦးကၠုႆရိယက ဆရာေတာ ဦးဥတၱမဟာ ေလာကီ၊ ေလာကုတၱရာ ႏွစ္ျဖာကို သူရရွိထားတဲ့ ေလာကအျမင္၊ ေခတ္အျမင္နဲ႔ေပါင္းစပ္ျပီး ႏိုင္ငံသားအားလံုး၏ အက်ိဳးကိုေရွးရႈျပီး လမ္းညႊန္ ေဖာ္ေဆာင္ ႏိုင္ခဲ့သည္။ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းတစ္ေယာက္ဟာ အျမင္က်ယ္ရမယ္။ တာ၀န္ယူရဲရမယ္။ ေခတ္ကာလကို လႊမ္းျခံဳျမင္ရမယ္၊ က်ဥ္းေျမာင္းတဲ့အစြဲေတြကို ဖယ္ျပီး လက္ေအာက္ငယ္သားအေပၚ အျမင္ေတြ က်ယ္ေစဖို႔၊ အသိတရားေတြ ၾကြယ္ေစဖို႔လုပ္ႏိုင္ရမယ္။ ယခုဆို သာသနာဟာ စစ္အာဏာ စက္ေအာက္ေရာက္ေနျပီ။ ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၵရဲ႕ဓမၼစက္ေအာက္ျပန္ေရာက္ဖို႔ ဦးဥတၱမကို ရဲ၀င့္ျပီး အျမင္က်ယ္တဲ့ သံဃာေတာ္ေတြ အမ်ားၾကီး လိုအပ္ဖို႔ မိန္းၾကားပါတယ္။
ထိုကဲ့သို႔ အဓၵမွႈကို ရဲရဲ၀င့္၀င့္ေတာ္လွန္ျပီး အမ်ိဳးဘာသာ၊ သာသနာ လူမ်ိဳးတို႔အတြက္ စြမ္းစြမ္းတမံ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ ေက်းဇူးရွင္ အာဇာနည္ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမအား ေနာင္လာေနာင္သားအားလံုး အျမဲတေစ သတိရ အားက်ဂုဏ္ယူက်ေစရန္အတြက္ စစ္ေတြျမိဳ႕ရွိ အမႈထမ္းေပါင္းစံု သမဂ အဖြဲ႔မွ ဦးစီးကာ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ဆရာေတာ္အားဂုဏ္ျပဳသည့္ အခမ္းအနာတစ္ရပ္ကို ပလိပ္သမဂ အေဆာက္အဦးတြင္ က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း စက္တင္ဘာ ၉ ရက္ေန႔ေရာက္တိုင္း ဦးဥတၱမ ေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ကာ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ အနစ္နာခံျပီး ႏိုင္ငံေရး အသိအျမင္ႏိုးၾကားလာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ ေပးခဲ့ေသာ ေက်းဇူးကိုဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ၾကည္ညိဳသူမ်ားက က်င္းပၾကသည္။
ဘေလာ့ခ္ဂါ ဒီမိုေဝယံ၊ အလင္းဆက္ ႏွင့္ ခမိခဆဲ
၉ . ၈ . ၂၀၀၉
No comments:
Post a Comment