ႏုိင္ငံတကာဆက္ဆံေရးႏွင့္ realist တုိ႔အျမင္တေစ့တေစာင္း

IR ဆုိသည္မွာ ႏုိင္ငံတကာစနစ္အတြင္းရွိ ႏုိင္ငံမ်ားအၾကား ႏုိင္ငံေရးရာ ၊ ကမာေရးရာ ၊ ျပသနာ ကိုေလ့လာေသာ ဘာသာတစ္ရပ္ျဖစ္သည္ဟု ယူဆႏုိင္ပါသည္။ ကမာေပၚရွိႏုိင္ငံမ်ား အစုိးရရံုးမ်ား ပါဝင္ေသာအဖြဲ႔စည္းမ်ား (IGOS ) အစိုးရမဟုတ္ေသာအဖြဲ႔စည္းမ်ား (NGOs ) ႏုိင္ငံတ္ကာအစုိးအရမဟုတ္ ေသာအဖြဲ႔စည္းမ်ား (INGOs ) ႏွင့္ ႏုိင္ငံအမ်ားပါ၀င္ေသာ ေကာ္ပုိေရးရွင္းႀကီးမ်ား (MNCs ) ပါဝင္သည္။ ယင္း IR ဘာသာရပ္သည္ ပညာရပ္္တစ္ခုျဖစ္သလုိ ျပည္သူေရးရာေပၚလစီမ်ားကိုလဲ ေလ့လာသည္.။ႏုိင္ငံမ်ား၏ ႏုိင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒမ်ား ခ်မွတ္အေကာင္ထည္ေဖၚေဆာင္ရာတြင္ အထူးအေရးပါသည္ဟုဆုိႏုိင္သည္။ ႏုိင္ငံေရး သိပံ ဘာသာရပ္ခြဲတစ္ခု အေနနဲ႔လည္းျမင္ၾကသည္.။

သုိ႔ေသာ္ ႏုိင္ငံေရး သိပံဘာသာရပ္ႏွင့္ မတူကြဲျပားေသာနယ္ပယ္မ်ားလည္း IR တြင္ရွိေနျပန္သည္။ စီးပြားေရးသာဘာရပ္၊ သမုိင္း ၊ ႏုိင္ငံတကာ ဥပေဒ ၊ ဒသာနိကေဗဒ ၊ ပထဝီႏုိင္ငံေရး ၊ လူမူေရးဘာသာရပ္ ၊ မႏုသာေဗဒ၊ စိတ္ပညာအျပင္ ယဥ္ေက်းမူေလ့လာေသာ ဘာသာရပ္မ်ားလည္းပါသည္။ထုိျပင္ အခ်ိန္နွင့္ တစ္ေျပးညီ ျဖစ္ထြန္းတုိးတတ္ေနေသာ ကမာလူမူျပသာနာမ်ားကိုလည္းေလ့လာေနေသာ ဘာသာရပ္လည္းျဖစ္ သည္။ IR ဘာသာရပ္၏ ေလ့လာမူသစ္မ်ားတြင္ ဂလိုဘယ္လုိက္ေဇးရွင္း ၊ႏုိင္ငံမ်ား၏ အခ်ဳပ္ျခာအာဏာ၊ ပတ္၀န္းက်င္ေဂဟစနစ္ဆုိင္ရာ ထိန္းသိမ္းမူ ၊ ႏူကလးီယားမျပန္႔ပြားေရး ၊အမ်ိဳးသားေရးဝါဒ ၊ စီးပြားေရးဖြင့္ၿဖိဳး တုိးတတ္မူ ၊ ကမာေငြေၾကးကိစ ၊ အၾကမ္းမဖက္ေရးလူပ္ရွားမူမ်ား ၊ ကမာအဖြဲ႔စည္းမ်ား၏ ရာဇတ္ဝတ္္မူႀကီးမ်ား ၊ လူသားတုိ႔၏ လံုျခဳံေရး ၊ ႏုိင္ငံျခားတုိင္းျပည္မ်ား၏ ဝင္ေရာက္စြတ္ဖက္မူ ၊ လူအခြင့္ေရးစေသာကိစေပါင္းစံု ၊ အေၾကာင္းအရာေပါင္းက်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ပါဝင္သည္.။ ႏုိင္ငံတကာဆက္ဆံေရး သမိုင္းကို ေျခရာျပန္ေကာက္လွ်င္ 1648 ခုႏွစ္က ခ်ဳပ္ဆုိခဲ့ေသာ ၀က္စဖီးလီး ယားၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္ ( Peace of Westphalia ) မွာအစျပဳခဲ့သည္ဟု ဆုိရမည္။ ဒီစာခ်ဳပ္ေၾကာင့္ဘဲ ေခတ္မီ ႏုိင္ငံဖြံ႔ၿဖိဳးလာခဲ့ၿပီ အခ်ဳပ္ျခာအာဏာ ( sovereignty ) ကိုခုိင္မာေစခဲ့သည္။ ဒီစာခ်ဳပ္ေၾကာင့္ပဲ လြတ္လပ္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြေပၚလာတယ္။သံတမန္ဆက္ဆံေရးနဲ႔ စစ္တပ္ဖြဲ႔စည္းေရးလည္း ေပၚလာခဲ့ၾကတယ္။

လက္တစ္ဆုပ္စာရွိေသာ ႏုိင္ငံမ်ားက သူတုိ႔ရဲ႕အမ်ိဳးသားႏုိင္ငံစနစ္ (nation – state system ) ကုိေက်ာ္ၿပီး လုပ္ေဆာင္လာတာေတြ႔ရွိလာသည္။ေခတ္မီ IR ဘာသာရပ္ကေတာ့ အဲ့ဒီလို ကြဲျပားျခားေနတဲ့ အျငင္းပြားဖြယ္ ႏုိင္ငံပံုစံေတြ ရဲ႕ဆက္ဆံေရးေတြကို ရွင္းျပေဖာ္ထုတ္ဖုိ႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။

ကမာႏုိင္ငံေရးသီအုိရီေတြကိုေလ့လာတဲ့အခါမွာ ႏုိင္ငံေရးသီအုိရီမ်ား ဝါဒမ်ားအျပင္ ထုိဝါဒကိုလက္ခံ က်င့္သံုးတဲ့ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ဝါဒပညာရွင္မ်ား၏သမိုင္းမွာလည္းကမာႏုိင္ငံေရးျဖစ္စဥ္မ်ားကိုေလ့လာရာတြင္ အလြန္အေရးပါသည္။

ကမာေက်ာ္ ဖီလုိပုိေနရွန္စစ္ပြဲသမိုင္း (History of the Peloponnesian ) စာအုပ္ေရးသားသူ သူစီိနိက္စ္ ( Thucydides ) အပါအဝင္ လက္ဗီရမ္သမ္ ( Leviathan ) ကုိျပဳစုေသာ ေဟာ့စ္ ( Hobbes ) ႏွင့္ မင္းသားေလး ( The prince ) က်မ္းျပဳစုဆရာ မကယာဗယ္လီ ( Machiavelli ) တုိ႔ကုိ အမ်ားက realists ယထာဘူတဝါဒီမ်ားဟုသတ္မွတ္ၾကသည္။

ယထာဘူတဝါဒီမ်ား ( realists ) က ႏုိင္ငံလံုျခံဳေရးႏွင့္ ပါဝါကိုသာအေလးထားပါ။ အေစာပိုင္း ယထာဘူတ၀ါဒီမ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ အီး၊အိတ္၊ကား (G.H. Carr ) ဟန္ေဖာ္ဂန္သိုး ( Han Morgenthau ) သုိ႕ကဆုိရင္ ႏုိင္ငံမ်ားဟာ ကိုယ္က်ိဳးၾကည့္ဖုိ႔နဲ႔ ပါဝါကိုရွာေဖြယူမယ္လုိ႔ တုိက္တြန္းထားတယ္။ အင္အားရွိမွသာ လွ်င္ လံုျခံဳေရးႏွင့္ ရပ္တည္ေနထုိင္မူအခြင့္အေရးသာမည္ဟုဆုိထားပါသည္။ ႏုိင္ငံအခ်င္းခ်င္းပူးေပါင္း ျခင္းဆုိသည္မွာလည္း တစ္ႏိုင္ငံခ်င္းဆီ၏ လံုျခံဳေရးခုိင္မာေစရန္ အတြက္သာ ေဆာင္ရြက္ရျခင္းျဖစ္သည္ဟု ယထာဘူတဝါဒီ မ်ားကျမင္သည္။ ယထာဘူတ ဝါဒီမ်ားသီအုိရီဆုိင္ရာ ရူ႕ေထာင့္မ်ားကို ဒုတိယကမာစစ္ အတြင္းတြင္အမ်ားအျပားေတြ႔ရသည္။

ယထာဘူတဝါဒီ ( realism ) သည္ အမ်ဳိးသားအက်ိဳစီးပြားႏွင့္အမ်ိဳးသားလံုျခံဳေရးကုိပဲ ဦးစားေပးသည္။ ဒါေၾကာင့္ဘဲ ဒီဝါဒကို ပါဝါႏုိင္ငံေရး ( power politics ) နဲ႔အတူတူသက္မွတ္ၾကတာေတြ႔ရွိရပါသည္။

ယထာဘူတဝါဒီသီအုိရီရဲ႕ သေဘာအျမင္ေတြကေတာ့

* ႏုိင္ငံတစ္ကာစနစ္ဟာ မင္းမဲ့အေျခအေန ( anarchic ) ပါ။ ႏုိင္ငံေတြအထက္မွာသူတုိ႔ရဲ႕ အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ဆက္ဆံမူကို ဦးေဆာင္ခ်ဳပ္ကိုင္ႏုိင္တဲ့ အာဏာပိုင္ဆုိတာမရွိဘူး။
* အခ်ဳပ္ အျခာႏုိင္ငံမ်ားသာလွ်င္ ႏုိင္ငံတကာစနစ္ထဲက အဓိက ဇာတ္ေကာင္ေတြျဖစ္တယ္။ႏုိင္ငံတကာ စင္ျမင့္မွာ အေလး သာဖို့ အင္အားရွိဖုိ႔ဘဲလိုပါတယ္။ ႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႔စည္းေတြ ၊ အစုိးရ မဟုတ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ထဲလုပ္ေဆာင္ေနသူေတြဟာ အနည္းငယ္မွ်ေသာ လႊမ္းမိုး မူသာရွိသူ ေတြျဖစ္တယ္။
* ႏိုင္ငံမ်ားဟာ သူတုိ႔ကိုယ္္ပိုင္အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားအတြက္ ေရွ႕ရူလွဴပ္ရွားေနၾကတဲ့ သရုပ္ေဆာင္မ်ား ျဖစ္တယ္။ေရွရွည္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းနဲ႔မဟာမိတ္ျပဳေရးမွာေတာ့ ေယဘူယ် မယံုၾကည္ရမူေတ၊ြ မရုိးသားမူေတြရွိပါတယ္။
* ႏုိင္ငံတစ္ခုခ်င္းစီရဲ႕ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီပြားရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ အဲ့ဒီႏုိင္ငံရဲ႕ အမ်ိဳးသားလံုးျခံဳေရးနဲ႔ ရပ္တည္ေရးအတြက္ဘဲျဖစ္တယ္။
* အမ်ိဳးသားလံုျခံဳေရးအတြက္ ႏုိင္ငံမ်ားဟာ အရင္းအျမစ္သယံဇာတေတြကိုအားထုတ္ယူရမယ္။
* ႏိုင္ငံအခ်င္းခ်င္းဆက္ဆံေရးကိုသူတုိ႔ရဲ႕ပါဝါအဆင့္ေတြနဲ႔ႏူိင္းယွဥ္ဆံုးျဖတ္ၾကတယ္။အဲ့ဒီ ပါဝါအဆင့္ ေတြကိုေတာ့သူတို႔ရဲ စစ ္ေရးနဲ႔စီးပြားေရးေတြနဲပိုင္းျဖတ္တယ္။
* ႏုိင္ငံအားလံုးရဲ႕လူပ္ရွားမူေတြကိုလမ္းညြန္ႏုိင္မယ႔္ စၾကာဝဌာမူဝါဒ ဆုိတာမရွိဘူး။ ႏုိင္ငံေတြဟာ သူ႔ပတ္ဝန္းက်င္ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ အေရးလူပ္ရွားမူေတြကို အျမဲသတိၾကီးၾကီးထားေနရတယ္။ျပသာနာေပၚ လာရင္လဲ လက္ေတြ႔က်တဲ့ခ်ဥ္းကပ္မူေတြနဲ႔ေျဖရွင္းတယ္။
* ႏုိင္ငံတကာဆက္ဆံေရးကုိ ကုိယ္က်င့္တရားေတြထည့္သြင္းျခင္းဟာ ကေမာက္ကမျဖစ္ေစေသာ လုပ္ေတြရပ္ေတြသံတမန္နည္းေရးဆုိင္ရာ တမ္းမူေတြနဲ႔ အေတာမတတ္ႏုိင္ေသာ ပËိပကေတြကိုသာ ျဖစ္ေစတယ္။

ယထာဘူတဝါဒီသမားေတြယံုၾကည္ၾကတာက လူသားေတြဆုိတာ ခ်စ္ျခင္းေမတာေတြကိုကိန္းဝင္ေန တာမဟုတ္ဘဲ တကုိယ္ေကာင္းဆန္မူေတြၿပိဳင္ဆုိင္မူေတြသာ လြန္ကဲေနသည္ဟုျဖစ္သည္။ထုိအျပင္သူတုိ႔ ကႏုိင္ငံမ်ားဟာက်ဴေက်ာ္လိုစိတ္ရွိၾကၿပီလံုျခံဳေရးကိုအလြန္လုိလားၾကသည္ဟုယံုၾကည္ၾကသည္။ထုိ႔ေၾကာင့္ နယ္ေျမခ်ဲ႔ထြင္းေရးသည္သာ ပါဝါထိန္းခ်ဳပ္မူအတြက္ သင့္ေတာ္သည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။ ဒီက်ဴေက်ာ္လို စိတ္ေတြေၾကာင့္ လံုျခံဳေရး အက်ပ္ရုိက္မူ ( security dilemma ) ကိုဦးတည္ေစသည္။

ႏုိင္ငံတကာဆက္ဆံေရးတြင္ ယထာဘူတဝါဒီသည္ ဘာသာရပ္တခုအျဖစ္ ဒုတိယကမာစစ္မတုိင္မီအ ခ်ိန္ အထိပါဝင္ျခင္းမရွိခဲ့ေပ။သုိ႔ေသာ ေရွးဦးပညာရွင္မ်ား၏ အေရးသားမ်ားတြင္ ယင္ဝါဒေတြ႔ျမင္ႏုိင္သည္။ ယင္းဝါဒကို တရုပ္စစ္မဟာဗ်ဴဟာပညာရွင္ ဆြန္ဇူး (Sun Tzu )၏ စစ္မဟာဗ်ဴဟာက်မ္း ( The art of war) ဂရိသမုိင္းပညာရွင္ သူစီဒုိက္၏ ပီလုိပိုေနရွင္း စစ္ပြဲသမုိင္း ( The history of Peloponnesian war ) တြင္ လည္းေကာင္းေတြ႔ႏုိင္သည္ ဆူဇီဒိုက္္ကို ယထာဘူတႏုိင္ငံေရး ( realpolitik) ၏ ေရွးဦးပညာရွင္ႀကီးအျဖစ္သတ္မွတ္ၾကသည္။

အီတလီႏုိင္ငံေရးအေတြးအေခၚပညာရွင္ မကယာဗယ္လီ ( Machiavelli ) က သူ၏ မင္းသား ဆုိေသာ က်မ္းတြင္ ႏုိင္ငံေရးသမား၏ တခုတည္းေသာရည္မွန္းခ်က္ပန္းတုိင္မွာ အာဏာရ ေရးပင္ျဖစ္သည္။ သူက ဘာသာေရး ၊ လူမူက်င့္ဝတ္အားလံုးကို ထည့္တြက္စရာမလုိဟုဆုိသည္။

အဂၤလိပ္အေတြးေခၚပညာရွင္ ေသာမတ္ေဟာ့စ္ ( Thomas Hobbes ) ကလည္းသူ၏ လစ္ဖီယစ္သမ္း ( leviathan ) က်မ္းတြင္ ႏုိင္ငံေရးဆုိသည္မွာ အားလံုးကိုအားလံုးကဆန္႔က်င္ရသည့္စစ္ပြဲ တစ္ခု( war of all against all ) ျဖစ္သည္ဟုဆုိးထာ သည္။ ၂၁ ရာစု၏အျခားထင္ရွားေသာ ယထာဘူတဝါဒီမ်ားတြင္ အေမရိကန္သမတနတ္ဆင္လက္ထက္တြင္ႏုိင္ငံေရးဝန္ၾကီးနွင့္အမ်ိဳးသားလံုးျခံဳေရးအၾကံေပးအျဖစ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ ဟင္နရီ ကစ္ဆင္ဂ်ား (Henry Kissinger ) ျပင္သစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီ ႏွင့္ သမတ အျဖစ္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ေသာ ခ်ားလ္ ဒီေဂါ (Charles de Gaulle ) ႏွင့္ ဆုိဖီယက္ ေခါင္းေဆာင္ စတာလင္ (Stalin ) တုိ႔ပါဝင္ၾကသည္။

ေရွးရိုး ယထဘူတဝါဒသည္ အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ ႏုိင္ငံႏွင့္တသီပုဂလမ်ားအေပၚထြန္းကားေပးေသာ လူသဘာဝကို ရည္ညြန္းသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေရွးရိုး ယထဘူတဝါဒသည္ အင္းအားႏွင့္ ႀကီစုိးလိုေသာ ဆႏကို ေမာင္းႏွင္းေပးသည္ဟု အဓိပါယ္သတ္မွတ္ႏုိင္သည္။

ေမာ္ဒန္ ယထာဘူတကိုေတာ့ ဒုတိယကမာစစ္အတြင္းကာလႏွင့္ ေႏွာင္းေပါင္းကာလမ်ားတြင္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံက အထူးအေလးထားတာစတင္ေလ့လာခဲ့သည္။ ဒီအျမင္ေပၚတုိးတတ္မူကို ဟတ္ေမာ္ဂင္ သုိး (Hans Morgenthau ) ကဲ့သုိ႔ေသာ ဥေရာပမွစစ္ေၾကာင့္ ကူးေျပာင္းလာသူမ်ားေၾကာင့္ ပုိၿပီး အရိွန္္ရေစခဲ့သည္။

ထင္ရွားေသာ ေမာ္ဒန္ယယာဘူတပညာရွင္မ်ားတြင္

* အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ တားဆီးထိန္းသိန္းေရး ( containment ) ေပၚလစီ ဖခင္ႀကီးဟု ေခၚဆုိၿပီး စစ္ေအးကာလတြင္ အဓိကပါဝင္လူပ္ရွားခဲ့သူ ေဂ်ာ့လာနင္ ( George F Kenan ) လည္းပါဝင္ခဲ့သည္။
* ပထဝီအခ်က္လက္ေတြဟာ မေျပာင္းလဲပါ သုိ႔ေသာ္ ႏုိင္ငံေရးရာေပၚလစီအတြက္ အဓိပါယ္ဖြင့္ဆုိရာမွာ ေတာ့ အေျပာင္းအလဲရွိလိမ့္မယ္ဟုေျပာဆုိခဲ့ပါသည္။ ဒတ္_အေမရိကန္ ပထဝီႏုိင္ငံေရး မဟာဗ်ဴဟာ ပညာရွင္ နီကိုလမ္း ဂြ်န္း စပုိက္မန္း (Nicholas John Spykman ) ပါသည္။
*
* ထုိအျပင္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၏ အနာဂါတ္ေရးဝါဒီအျဖစ္ စစ္မဟာဗ်ဴဟာကြ်မ္းက်င္သူလည္းျဖစ္သူ Herman Kahn ဟာမန္ေကာ့စ္လည္းပါသည္။ သူသည္ ဂ်ပန္ကို အင္အားႀကီႏုိင္ငံအျဖစ္ ေပၚထြက္ လာမည္ကို ႀကိဳတင္ ေဟာကိန္းထုတ္ခဲ့သူလည္းျဖစ္သည္။ သူ၏ ႏူးကလီယားစစ္ပြဲမ်ားအေပၚ သံုးသပ္ ဆန္းစစ္ခ်က္မ်ားေၾကာင့္လည္း အလြန္းေက်ာ္ၾကားအေရးပါသူျဖစ္သည္။
*
* ဒါကိုယထာဘူတဝါဒေခၚ အေဆာက္အံုးဆုိင္ရာ ယထာဘူတဝါဒ (structural realism ) ကေတာ့ ႏုိင္ငံတစ္ကာစနစ္ အေလးထားဆံုးျဖစ္သည္။ယထာဘူတဝါဒက ႏုိင္ငံလံုျခံဳစိတ္ခ်မူရရန္အတြက္ ႏုိင္ငံမ်ားဟာ စီးပြားေရးႏွင့္စီးပြားေရးစနစ္ကို တည္ေဆာက္ၿပီ အျမစ္ပါႏုိင္ေသာ ပËိပကမ်ားအတြက္ စဥ္ဆက္မျပတ္ျပင္ဆင္ထားရမည္ဟုဆိုသည္။
*
* နီရုို ယထာဘူတဝါဒီမ်ားတြင္ ကန္နက္ဝက္(စ္) Kenneth Waltz ႏွင့္ စတီဗင္ဝက္ (Stephen Waltz ) ကဲ့သုိ႔ေသာ ခုခံေရးကုိ ဦးစားေပးေသာ ယထာဘူတဝါဒီ (defensive realism) ကိုလက္ခံေသာ ပညာရွင္မ်ားလည္းပါဝင္သည္။သူတုိ႔က ႏုိင္ငံမ်ားသည္ ကမာေရးရာမ်ားအတြက္ အဓိကပါဝင္သူမ်ား ျဖစ္သည္။သူတုိ႔က ကမာ ဇာတ္ခံုေပၚရွိ မင္းမဲ့ဝါဒ ( anarchy ) မ်ားသည္ ႏုိင္ငံမ်ားလံုျခံဳေရးအတြက္ ပိုပိုၿပီတြန္းအားျဖစ္ေစတယ္လုိ႔ ေဟာကိန္ထုတ္ခဲ့သူမ်ားလည္းျဖစ္သည္။
*
* တုိက္ခုိက္ေရးေရွးရူေသာ ယထာဘူတဝါဒီ( offensive realism )ပညာရွင္John Mearshelimer ဂြ်န္ဗာရွိးမား တုိ႔လည္းပါဝင္သည္၊ယင္ဝါဒအရ သူတုိ႔က ႏိုင္ငံတကာစနစ္သည္ မင္းမဲ့ဝါဒီဆန္သည္။ႏုိင္ငံအားလံုး သည္ တုိက္ခုိက္ေရး စစ္ေရးစြမ္းရည္တခ်ိဳ႕ပုိင္ဆုိင္ၾကသည္။
*
* ယထဘူတဝါဒီမ်ားတြင္ ဗုိလ္က်ဝါးဝါးေရး တည္ၿငိမ္မူ သိအိုရီ ( Hegemonic stability Theory ) ပညာရွင္ႀကီ ေရာဘတ္ဂလက္ပင္ (Robert Gilpin) လည္းပါသည္။ ယငး္သီအုိရီအရ ႏုိင္ငံတကာ စနစ္တြင္ပါဝါသည္ၿငိမ္မူရွိေစရန္ အင္အားႀကီးမားၿပီး ၾသဇာအာဏာ ျမင့္မားထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ေသာ ႏုိင္ငံ တစ္ခုရွိဖုိ႔လုိသည္ဟု ဆုိသည္။
*
* အဂၤလိပ္ဂိုဏး္ဝါဒ ( The English school ) ေခၚ လစ္ဘရယ္ ယထာဘူတဝါဒ ( liberal realism ) လည္လည္းရွိသည္။ယင္ဝါဒကို ရာရွင္နယ္ လစ္ဆင္ (rationalism ) ဝါဒ ဟုလည္းေခၚသည္။ ယင္ ဝါဒ က ႏုိင္ငံတကာစနစ္ကိုဆုပ္ကုိင္ထားၿပီ ႏုိင္ငံမ်ား၏ ဘံုစံႏူန္းမ်ား ၊ အက်ိဳးစီးပြားမ်ား ရွိရာ “ႏုိင္ငံမ်ား၏ အဖြဲ႔အစည္း” ( The society of states ) တခုဖြဲ႔ရမည္ဟုယူဆၾကသည္။
* ယငး္ဝါဒ အတြက္ အထင္ရွားဆံုးပညာရွင္မွာ ဟစ္ဒေလ ဘူး(လ္) Hedley bull ျဖစ္ၿပီ သူ၏ ၁၉၇၇ တြင္ ေရးသားခဲ့ေသာ အင္နာခီီလ္လူအဖြဲ႔အစည္း ( The Anarchical society ) က်မ္းမွာ ေက်ာ္ၾကားခဲ့သည္။
*
* ယခုအခါတြင္ ပုိ႔စ္ယထာဘူတဝါဒလည္ေပၚထြန္းလာသည္။ ယင္ဝါဒအရ ကမာလံုးဆုိင္ရာ ပါဝင္သူမ်ား သည္အေတြးေခၚလူပ္ရွားမူ ေျပာဆုိမူ ကမာကြန္ယက္ထဲတြင္ ပူးေပါင္းလာၾကသည္။ ယင္းဝါဒက အထူးအားျဖင့္ေဆြးေႏြးျခင္း တုိင္ပင္ျခင္း( discourse ) ႏွင့္ ျငင္းခုန္ျခင္းကိုအထူးအေလးထားသည္။ ပို႔စ္ယထာဘူတဝါဒီမ်ားအရ ႏုိင္ငံတကာယထာဘူတဝါဒီသည္ လူမူသိပံႏွင့္ ႏုိင္ငံေရး ( Political rhetoric ) ပံုစံတစ္ခုျဖစ္သည္ဟုျမင္သည္။ ယင္းဝါဒီမ်ားက ႏုိင္ငံတကာဆက္ဆံေရးတြင္ဘယ္ဟာသည္ ယထာဘူတက်သည္ ဘယ္ဟာက စစ္မွန္မူႏွင့္ပိုနီးစပ္သည္ စသည္တုိ႔ကို ျငင္းခုန္ေဆြးေႏြးရန္ ပိုၿပီပြင့္လင္းမူေပးထားသည္။



Reference…

Robert and Georg Sorensen (2006): “Introduction to International Relations: Theories and approaches”, Oxford, OUP, 3rd ed.

Edited by Steven C.Roach(2007): Critical theory and international relations.(A reader). Routledge.

Edited by David Boucher & Paul Kelly (2009): “Political Thinkers”, from Socrates to the Present, Oxford, Second Edition.

Andrew Heywood: “Political Ideologies” An Introduction, Palgrave Macmillan,Third Edition.

Cynthia Webber, International Relations Theory. A critical Introduction.

Scott Burchill and others, “Theories of IR”.

M.Myanmar (1st.Feb.1010) CM